HPV Λοίμωξη (Human Papilloma Virus infection)

Tι είναι ο HPV

Ο ιός των ανθρωπίνων θηλωμάτων (HPV) είναι ένας μικρός σε μέγεθος, DNA ιός, διαμέτρου 53-53mm. Αποτελείται από ένα κυκλικό δίκλωνο DNA, χωρίς έλυτρο, το οποίο περιβάλλεται από εικοσαεδρικό πρωτεϊνικό καψίδιο που φέρει δυο ιικές πρωτεΐνες την L1 & L2.

Υπάρχουν περισσότερα από 100 στελέχη του HPV. Από αυτά, 30 με 40 έχουν εντοπιστεί στα επιθήλια ή το δέρμα της πρωκτογεννητικής περιοχής, σε άντρες και γυναίκες. Άλλα στελέχη εντοπίζονται στο δέρμα και σε επιθήλια σε άλλες περιοχές του σώματος, όπως τη στοματική κοιλότητα και το ανώτερο αναπνευστικό.

Οι τύποι HPV που μολύνουν τα γεννητικά όργανα και το στοματοφάρυγγα διακρίνονται σε χαμηλού και υψηλού κινδύνου.

Που βρίσκεται ο HPV

Ο ιός δεν ζει στο περιβάλλον. Επιβιώνει σε μολυσμένα αντικείμενα μόνο για λίγες ώρες. Οι HPV ζουν και πολλαπλασιάζονται μόνο πάνω στον άνθρωπο και σε συγκεκριμένες περιοχές του σώματος.

Πως μεταδίδεται ο HPV

Ο ιός μεταδίδεται από το ένα άτομο στο άλλο με την τριβή του σώματος και των βλεννογόνων. Ο κύριος τρόπος μετάδοσης είναι η σεξουαλική επαφή, αλλά μπορεί να μεταδοθεί και με την τριβή με μολυσμένο δέρμα ή βλεννογόνο (χρήση σεξουαλικών βοηθημάτων, στοματογεννητική επαφή, αμοιβαίος αυνανισμός). Δεν απαιτείται διείσδυση κατά την σεξουαλική επαφή και το προφυλακτικό δεν προσφέρει σημαντική προστασία.

Τι προκαλεί ο ιός HPV

Η φυσική ιστορία της HPV λοίμωξης είναι η εξής:

1. Μόλυνση από τον ιό.
2. Ακολουθεί λοίμωξη η οποία μπορεί να επιμείνει.
3. Πρόκληση βλάβης, δηλαδή Τραχηλικής Ενδοεπιθηλιακής Νεοπλασίας (Cervical Intraepithelial Neoplasia – CIN ). Οι βλάβες αυτές από τον HPV ταξινομούνται ως εξής:
   • LGSIL: Χαμηλόβαθμη ενδοεπιθηλιακή αλλοίωση. Περιλαμβάνει τις HPV λοιμώξεις και την CIN1 αλλοίωση, κατά την παλαιότερη ταξινόμηση.
   • ΗGSIL: Υψηλόβαθμη ενδοεπιθηλιακή αλλοίωση Περιλαμβάνονται οι CIN2/3 αλλοιώσεις και ο καρκίνος In Situ,
4. Διηθητικός καρκίνος του τραχήλου της μήτρας.

Αν μολυνθεί μια γυναίκα από τον HPV, θα πάθει καρκίνο;

Όχι απαραίτητα. Στη συντριπτική πλειονότητα των περιπτώσεων ο οργανισμός μας αντιμετωπίζει τη μόλυνση και ο ιός δεν προκαλεί καμία αλλοίωση ή προκαλεί χαμηλόβαθμη αλλοίωση.

Σε νέες, υγιείς γυναίκες, πάνω από το 90% των περιπτώσεων η λοίμωξη από τον HPV θα αυτοϊανθεί μέσα σε δύο έτη. Ένα 10% θα έχει επίμονη High Risk HPV λοίμωξη, άρα αυξημένο κίνδυνο να αναπτύξει προκαρκινική CIN2/3 αλλοίωση, ή και καρκίνο στα επόμενα χρόνια.

Γνωστοί επιβαρυντικοί παράγοντες για την επιμονή της λοίμωξης HPV, είναι το κάπνισμα, η συχνή αλλαγή ερωτικών συντρόφων και η ανοσοκαταστολή.

Τι είναι τα κονδυλώματα & πως τα θεραπεύω;

Τα κονδυλώματα είναι ορατές προσεκβολές του δέρματος και των επιθηλίων και οφείλονται στη δράση των Low Risk HPV τύπων 6 & 11. Το μέγεθος τους ποικίλλει, από κεφάλι καρφίτσας μέχρι μεγάλους ανθοκραμβοειδείς σχηματισμούς. Εντοπίζονται στη γενετική περιοχή & περιπρωκτικά , ενώ λιγότερο συχνά επεκτείνονται στον κόλπο, την ουρήθρα και το εσωτερικό του πρωκτικού δακτυλίου.

Δεν απαιτείται βιοψία, εκτός και αν υπάρχουν ύποπτες, άτυπες βλάβες. Ανίχνευση του DNA του HPV δεν υπάρχει λόγος να διενεργείται. Δεν έχουν σχέση με καρκίνο. Ανταποκρίνονται καλά σε τοπική θεραπεία, εφαρμοζόμενη είτε από τον/την ασθενή (ποδοφυλλοτοξίνη, ιμικουιμόδη), είτε από τον ιατρό (κρυοθεραπεία, χειρουργική αφαίρεση, διαθερμοπηξία, laser). Η μολυσματικότητα με τη θεραπεία μειώνεται, αλλά δεν μηδενίζεται.

Διαγνωστικές Μέθοδοι Πρόληψης του Καρκίνου του Τραχήλου της Μήτρας

Α. Test Παπανικολάου (PAP test)

Είναι η κυτταρολογική εξέταση των τραχηλικών επιχρισμάτων, τα οποία λαμβάνονται από τον ένδο και εξωτράχηλο. Η συλλογή γίνεται από τον γυναικολόγο και το υλικό επιστρώνεται σε πλακίδια (συμβατικό test Παπανικολάου) ή τοποθετείται σε φιαλίδιο με ειδικό υγρό (κυτταρολογία υγρής φάσης – Liquid Based Cytology) .

Η δεύτερη μέθοδος είναι νεότερη, έχει μεγαλύτερο κόστος και ανιχνεύει περισσότερες LSIL. Προσφέρει υλικό για μετέπειτα αναζήτηση HPV – DNA, επί ενδείξεων, ενώ δε φαίνεται να υπερτερεί ιδιαίτερα στην ανίχνευση των HSIL.

Από ποια ηλικία είναι καλό να ξεκινά το PAP test;

Η λήψη PAP test πρέπει να ξεκινάει από την ηλικία των 21 χρόνων σε ενεργείς σεξουαλικά γυναίκες, ανεξάρτητα από την ηλικία έναρξης των σεξουαλικών επαφών. Ο λόγος είναι ότι, ενώ η HPV λοίμωξη σε νέες γυναίκες και έφηβες είναι πολύ συχνή, η πιθανότητα σοβαρής αλλοίωσης ή διηθητικού καρκίνου είναι αμελητέα. Επιπλέον, υπάρχει πολύ μεγάλη πιθανότητα αυτοϊασης της HPV λοίμωξης και της δυσπλασίας CIN 1/2, σε αυτές τις ηλικίες.

Κάθε πότε πρέπει να γίνεται το PAP test;

Στη χώρα μας συνηθίζεται η λήψη PAP test να γίνεται κατά τη διενέργεια του ετήσιου γυναικολογικού ελέγχου από τον ιατρό σας.

Σε ποια ηλικία σταματά η λήψη του PAP test;

Ο έλεγχος σταματά στις γυναίκες άνω των 65 χρόνων, εφόσον τα test pap των τελευταίων 10 ετών είναι αρνητικά. Γυναίκες που έχουν υποβληθεί σε θεραπεία για CIN ⅔, θα πρέπει να υποβάλλονται σε έλεγχο ρουτίνας, για τα επόμενα 20 έτη τουλάχιστον. Άρα σε αυτές τις γυναίκες θα συνεχίσουμε τη λήψη PAP test, ακόμα και αν υπερβούν το άνω όριο ηλικίας.

Σε γυναίκες με ολική υπερεκτομή, για άλλους λόγους, χωρίς ιστορικό CIN 2/3, δε χρειάζεται να γίνεται λήψη PAP test.

Β. HPV testing

Είναι η εξέταση ανίχνευσης του DNA του HPV. Υπάρχουν δύο εγκεκριμένα διαγνωστικά test, η PCR εξέταση και HC2, με τα οποία ανιχνεύεται η παρουσία των High Risk τύπων του HPV.

Πότε γίνεται το HPV – DNA Test;

• Σε γυναίκες με ASCUS στο test Παπανικολάου, προκειμένου να γίνει άμεσα διαλογή εκείνων που θα προχωρήσουν σε έλεγχο με κολποσκόπηση +/- βιοψία.
• Ως μέθοδος παρακολούθησης (follow up) ασθενών μετά από θεραπεία για CIN2/3, προκειμένου να ανιχνευτούν οι εμμένουσες βλάβες ή τυχόν υποτροπές. Ιδιαίτερα σε περιπτώσεις με θετικά όρια εκτομής στο χειρουργικό παρασκεύασμα.
• Ως μέθοδος πληθυσμιακού έλεγχου, για την πρόληψη του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας, σε γυναίκες άνω των 30 ετών. Εφαρμόζονται πιλοτικά προγράμματα σε οριμένες χώρες, χωρίς να γνωρίζουμε εάν και πότε η μέθοδος θα εδραιωθεί.

Αξιολόγηση και Αντιμετώπιση ενός Παθολογικού Test Pap

Τι κάνουμε όταν έχουμε στα χέρια μας ένα παθολογικό αποτέλεσμα test Παπανικολάου;

1. Επανάληψη κυτταρολογικής εξέτασης σε τακτά χρονικά διαστήματα όταν έχουμε εικόνα χαμηλόβαθμης αλλοίωσης, LSIL.
2. HPV DNA testing
3. Κολποσκόπηση +/- βιοψία τραχήλου. Η εξέταση αυτή γίνεται:
   • σε παθολογικό test PAP ή HPV DNA test.
   • σε ορατές, κλινικά ύποπτες βλάβες του τραχήλου.
   • σε ανώμαλη κολπική αιμόρροια, όταν τα άλλα αίτια έχουν αποκλειστεί.
   • σε βλάβες του κόλπου και του αιδοίου.

Χειρουργική Αντιμετώπιση Αλλοιώσεων Τραχήλου

Όλες οι βλάβες CIN 2/3 θεωρούνται προκαρκινικές και πρέπει να αντιμετωπίζονται άμεσα.

Εξαίρεση αποτελούν:

• Οι βλάβες CIN2 σε νεαρές γυναίκες κάτω των 21 ετών όπου συνιστάται παρακολούθηση, λόγω υψηλού ποσοστού αυτοΐασης .
• Οι βλάβες CIN2/3 σε έγκυες γυναίκες, όπου η θεραπεία μπορεί να αναβληθεί για το 1^ο τρίμηνο της λοχείας.

Οι χαμηλόβαθμες αλλοιώσεις LGSIL δεν απαιτούν άμεση αντιμετώπιση. Η απόφαση για τη χειρουργική θεραπεία των LGSIL αλλοιώσεων θα εξαρτηθεί από:

• Το χρονικό διάστημα παρακολούθησης.
• Την ηλικία της γυναίκας.
• Τα αποτελέσματα της κολποσκόπησης.
• Τη συμμόρφωση των ασθενών στο follow up.
• Την επιθυμία για τεκνοποίηση.
• Ενδεχομένως και από τον τύπο HPV.